6 tips voor projectleiders Omgevingswet: ‘waar begin ik?’

2016 is het jaar waarin veel gemeenten voor het eerst concreet met de Omgevingswet aan de slag gaan of zijn gegaan. Maar waar begin je en wat kun je nu al doen als gemeente? Wij zetten de globale stappen voor je op een rijtje.

1. Begin met de voorbereiding
   Benoem een kwartiermaker en stel een projectgroep samen voor de voorbereidingsfase. Laat ook de gemeentesecretaris en portefeuillehouder aanhaken. Stel een plan van aanpak op voor het verdere proces, waarmee je ook vast budget laat reserveren in de begroting.
   De Omgevingswet gaat uit van een integrale benadering. Zorg er daarom voor dat de projectgroep bestaat uit verschillende vakspecialisten en niet (enkel) RO-specialisten en juristen.
   Meld de kwartiermaker aan als gemeentelijk contactpersoon Omgevingswet bij de VNG. Zodoende blijft de kwartiermaker op de hoogte van al het nieuws en de ondersteuning rondom de invoering van de Omgevingswet.

2. Werk aan bewustwording en verdieping
   Het jaar 2016 is bestempeld als het jaar van ‘bewustwording en verdieping’. Zorg ervoor dat de projectgroep en andere betrokkenen op de hoogte zijn van de (landelijke en lokale) inhoud en impact van de Omgevingswet. De kwartiermaker kan de routeplanner invoering Omgevingswet als uitgangspunt gebruiken om het totale overzicht te behouden. De VNG heeft een aantal voorbeelden genoemd van concrete activiteiten waarmee de projectgroep al kan starten in het kader van bewustwording en verdieping.

3. Voer een impactanalyse uit
   Hoe staat de gemeente ervoor? Welke impact gaat de Omgevingswet hebben op onze organisatie? Voer een uitgebreidere impactanalyse uit door de landelijke vragenlijst in te vullen. Door de vragen te (laten) beantwoorden, kom je er meteen achter of de projectgroep uit de juiste personen bestaat en of de juiste kennis aanwezig is binnen de organisatie.

4. Bepaal het einddoel en de strategie
   Er is nu voldoende bewustwording gekweekt. Ook de huidige stand van zaken en de (mogelijke) impact van de Omgevingswet op de gemeente zijn geïnventariseerd. Wat nu? Dat hangt in de eerste plaats af van de ambities en doelstellingen van je gemeente. Algemeen uitgangspunt is namelijk dat de gemeente (binnen de wettelijke kaders) bepaalt hoe om te gaan met de Omgevingswet, waarbij bijvoorbeeld de VNG helpt bij het bepalen en invullen van de handelingsruimte van de gemeente. De vraag is dus: wat voor gemeente wil je zijn?Gemeenten kunnen hierbij in beginsel een keuze maken uit 4 archetypen (consoliderend, selectief, calculerend of vernieuwd). Het te kiezen archetype is afhankelijk van de uitgangssituatie en ambities van de gemeente. Nog in 2016 zal de VNG een concreter beeld geven van de opgave (inhoud en planning) per archetype. Daarmee kan (tenminste) een schets worden gemaakt van het toekomstscenario, zodat binnen de organisatie een gedeeld beeld ontstaat bij de stip aan de horizon en de strategie om daar te komen. Stel aan de hand hiervan een startnotitie op.

5. Werk de koers uit in een programmaplan
   Bepaal op basis van de gekozen strategie de prioriteiten en leg mijlpalen vast. Richt je daarbij op de landelijke wettelijke vereisten van het invoeringstraject maar vergeet niet de lokale situatie mee te nemen, want wellicht is er synergie mogelijk. Denk bijvoorbeeld aan ruimtelijke visies of plannen die toch al vernieuwd moeten worden, maar die nu onder de nieuwe omgevingsvisie of het omgevingsplan geschoven kunnen worden. Giet het geheel in een programmaplan met daarin de uit te voeren projecten.

6. Ga aan de slag met projecten
   Het is inmiddels 2017. De gemeentelijke koers is geconcretiseerd in een programma, waarin ook de landelijke wettelijke vereisten voor gemeenten (voor zover duidelijk) zijn meegenomen. Initieer de projecten uit het programmaplan en ga aan de slag met concrete activiteiten.

Meer weten?

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Roald Schel, adviseur van KenniscentrumOmgevingswet.NL, via tel. nr. 06 28 42 18 62 of via e-mail: roaldschel@kcomgevingswet.nl.