Omgevingswet in het regeerakkoord: doorgaan op huidige weg

Het was even spannend. Of ja, even. De onderhandelingen hebben een halfjaar geduurd, maar nu blijkt waarom. Een enorm gedetailleerd en uitgewerkt regeerakkoord is het eindresultaat. Een eindresultaat dat er mag zijn, want de onderhandelaars hebben aan een breed scala van onderwerpen gedacht. Ook aan de Omgevingswet. De formateurs hebben hier zelfs een complete paragraaf aan gewijd. Een onderwerp waar gemeenten nu mee aan de slag zijn.

Op hoofdlijnen

Hoewel het regeerakkoord de komende jaren verder zal worden uitgewerkt, is de eerste zin van de paragraaf over de Omgevingswet (blz. 45) helder: ‘het traject van de Omgevingswet wordt voortgezet.’ Het nieuwe kabinet kiest ervoor om de ingezette lijn door te trekken. Recent maakte de minister bekend dat de datum van inwerkingtreding is verschoven naar 1 januari 2021. Dit om de gemeenten, maar ook de Rijksoverheid, meer tijd te geven voor de voorbereiding. De einddatum van de transitie verandert echter niet (2029). Verder schrijft het regeerakkoord nog dat bij de omzetting van de bestaande wetten en AMvB’s, die geheel of gedeeltelijk opgaan in de Omgevingswet en de vier AMvB’s onder de Omgevingswet, wordt aangesloten bij de doelen en instrumenten van de oorspronkelijke wetten en AMvB’s. Zo zal een stuk beleidsneutraliteit worden gecreëerd.

Nationale Omgevingsvisie

Eén van de instrumenten van de nieuwe Omgevingswet is de Omgevingsvisie, die elke gemeente en provincie afzonderlijk zal moeten vaststellen. Het kabinet komt vooruitlopend daarop met een eerste Nationale Omgevingsvisie (NOVI). Deze NOVI bevat kaders voor de bescherming van de nationale belangen. Wat betekent dit nu precies voor gemeenten? De Nationale Omgevingsvisie is voor gemeenten een belangrijke tool omdat zij richting geeft aan ontwikkelingen waar ook lagere overheden zich mee bezig houden, zoals de energietransitie, klimaatadaptatie en andere ontwikkelingen met betrekking tot de fysieke leefomgeving. Het is nog niet duidelijk hoe gemeenten (mogelijk via de VNG) zullen worden betrokken bij de totstandkoming van deze Nationale Omgevingsvisie.

Nieuw beleid

Gemeenten krijgen echter door dit akkoord ook te maken met nieuw beleid en regelgeving op bijvoorbeeld het gebied van klimaat en wonen. De nieuwe regering lijkt behoorlijk ambitieus te zijn op deze beleidsterreinen. Deze beleidsterreinen worden uiteindelijk via de Omgevingswet gereguleerd. Dat betekent dat gemeenten, buiten de in het regeerakkoord genoemde opgaven op het gebied van klimaat en wonen, niet onverwacht worden geconfronteerd met grote beleidswijzigingen. Die duidelijkheid helpt hen bij (het voorbereiden van) de implementatie van de Omgevingswet.

Wat staat gemeenten te doen?

Volgens ons staat het als een paal boven water dat gemeenten door moeten met de implementatie van de Omgevingswet. Het regeerakkoord laat ook zien dat de noodzaak om aan de slag te gaan onverminderd hoog blijft. In de praktijk zal blijken hoe aan het regeerakkoord handen en voeten zal worden gegeven, maar het is duidelijk dat wat de Omgevingswet betreft de ingezette lijn zal worden doorgetrokken. De Nationale Omgevingsvisie kan een handige tool zijn voor gemeenten om een eigen Omgevingsvisie op te stellen. Toch zegt het regeerakkoord ook niet alles. Er blijft namelijk ook nog veel onduidelijkheid. Zo schrijft het akkoord ook niets voor wat betreft het Digitaal Stelsel Omgevingswet.

Al met al blijkt dat gemeenten en andere overheden weinig of geen tijd hebben om achterover te leunen. Allerminst zelfs.

Meer informatie?
Daniël van Schijndel is gast-expert van het KenniscentrumOmgevingswet. Zou je graag over dit onderwerp door willen praten met Daniël? Neem dan contact op met Daniël via info@kcomgevingswet.nl.

Raadpleeg eveneens een andere bijdrage van gast-expert Daniël van Schijndel:

Raadsleden, bent u klaar voor een nieuwe rol?