Over de streep in Nieuwegein: raadsleden oefenen met nieuwe rol in traject naar de nieuwe Omgevingswet

De gemeente Nieuwegein nam raadsleden in een creatieve bijeenkomst mee in de verkenningen voor de Omgevingswet. Door samen na te denken over de visie en ambities voor de stad werken zij aan een nieuwe manier van besturen. Hoe bewegen gemeenteraad en ambtenaar zich daarin? Programmamanager Sarah van der Werf en deelnemend raadslid Casper Langerak over de toekomstige rol van zowel raadslid als ambtenaar in Nieuwegein:

Van der Werf: “Met een spelelement proberen we het technische en juridische imago van de Omgevingswet om te buigen naar de inhoudelijke focus. Het gaat uiteindelijk ook om de vraag: wat willen we met de stad? Voor een stad als Nieuwegein is dat een spannende discussie: de ruimte is beperkt, en wat je ermee doet is bepalend voor je uitstraling in de regio, het type inwoners, de bedrijvigheid en nog veel meer. De Omgevingswet dwingt ons keuzes te maken.”

“Tijdens de sessie gingen kleine groepen aan de slag in verschillende werkvormen: in het eerste deel werden ze staand in korte, roulerende sessies van een kwartier bijgepraat over de bevindingen en activiteiten uit de verkenning. Ook konden ze vragen stellen. In het tweede deel konden de groepjes zelf aan de slag. Zo moesten de deelnemers in een escaperoom aan de hand van verschillende opdrachten samen de sleutel tot ontsnapping vinden. Met een concrete casus kregen ze gevoel bij waar de dilemma’s en mogelijke ‘botsingen’ onder de Omgevingswet straks zitten. En tenslotte deden we een Omgevingswet-versie van Over de Streep. Hiermee oefenden we door middel van stellingen hoe breed Raadsleden de Omgevingswet wilden maken, welke thema’s belangrijk waren en hoe je die ambitie-keuzes maakt en kaders stelt. Wat hier gebeurde was mooi: soms was er nog wat twijfel, en soms probeerden deelnemers elkaar te overtuigen van een keuze.”

Langerak: “Het was een goede kennismaking met de Omgevingswet en bijkomende ontwikkelingen op gemeentelijk beleid en politiek niveau. Het is belangrijk dat wij hier als raadsleden gevoel bij krijgen. Er komen veel onderwerpen op ons af, ook uit die nieuwe Omgevingswet. Ik denk dat je als raadslid niet achter elke komma iets moet zoeken, maar wel de juiste signalen op moet pikken en kunnen sturen waar nodig. De vraag is dan: hoe doe je dat? Door ons met de sessie door de inhoud heen te leiden, werken het ambtenarenapparaat en de raad prettig samen. Dat bleek bij de transformaties in het sociaal domein ook een goede werkwijze.”

Wat zijn lessen die je met collega-gemeenten zou willen delen?
Van der Werf: “Ten eerste is dit een organisatiebrede opgave, dus pak hem ook zo op. Breng alle behoeftes en expertises samen en kijk wat er ontstaat. Onderzoek ook samen de ‘mits’ in ‘ja, mits’. Wij doen dit bijvoorbeeld intern elke zes weken met een interactieve Omgevingslunch. Dit is laagdrempelig, maakt de materie minder taai en je ziet dat het steeds meer gaat leven.”

“In de tweede plaats: inhoudelijk is deze transitie vergelijkbaar met het sociaal domein, maar organisatorisch zit de Omgevingswet hem veel meer in de gemeentelijke organisatie zelf. Het leuke eraan is dat dit juist ook weer veel kansen biedt om sociaal en fysiek beleid samen te brengen: eigenlijk is dit het tweede been van de bredere transitie die wordt bijgetrokken. Ik hoop dat wij die kans kunnen pakken en andere gemeenten ook.”

Raadpleeg hier de gehele bijdrage.

Bron: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties